• Sunday, 24 February 2019
  • Jinabhumi
  • 0

satipaṭṭhāna sutta

ekāyano ayaṃ, bhikkhave, maggo

Semar:

Ngrembug perkara kamulyan niku padha mawon ngrembug bab perkara wahyu niku lerege padha. Ning ngrembug bab perkara kamulyan niku sing dirembug ampun kamulyane nanging sing luwih wigati niku malah nggarap wadhahe sing ajeng kedunungan kamulyan niku wau.

Kamulyan niku langgeng kahanane mboten susah di jangka lan digayuh luwih-luwih digegantha. Candrane kaya maling manjing wismane durjana. Maling mlebu omahe maling. Mesthi nglimpe tur sing dilimpe mawon jroning waspada mula tan kena kinaya ngapa. Mulane sing kudu digarap luwih dhisik niku wadhahe kamulyan. Rehning wahyu utawa kamulyan niku sipate suci wadhahe yo kudu suci luwih dhisik

Membicarakan masalah kemuliaan (Kamulyan) itu sama saja membicarakan masalah wahyu itu artinya (lerege= menuju/menjurus) sama. Kalau membicarakan masalah kemuliaan itu yang dibicarakan jangan kemuliaannya tapi yang lebih penting itu justru menggarap wadahnya (tempatnya) yang akan ditempati kemuliaan itu tadi.

Kemuliaan itu abadi keadaanya (sifatnya). Tidak usah diprediksi dan dicapai apalagi dikhayalkan. Ibaratnya seperti Pencuri masuk sarang penyamun. Pencuri masuk rumahnya pencuri. Pasti akan mencari kelengahan orang lain (nglimpe) dan yang dicari kelengahannya adalah orang yang selalu dalam keadaan waspada oleh karenanya tak bisa diperumpamakan. Maka yang digarap terlebih dahulu itu wadahnya kemuliaan. Oleh karenanya wahyu/kemuliaan itu sifatnya suci wadahnya juga harus suci terlebih dahulu.

Arjuna:

Kakang semar, sing diarani wadhah kang suci kuwi sing kepiye sarta kepriye carane anyuceni wadhah.

Kanda Semar, yang dinamakan wadah yang suci itu yang seperti apa? Bagaimana caranya menyucikan wadah?

Semar:

Lah ngaten nggeh Gus… Wadhah sing suci niku sing mboten ketambetan rereget, carane anyuceni kudu awas dhateng keplasing pikir utawi cipta. Cipta niku candrane kaya kuda ngerap ing pandengan, wong sing bisa nge reh kalih obahing cipta niku tegese wong waspada.

Cipta sing bisa nenuntun hawa nepsune teka pancadriyane niku tegese wong wicaksana, waspada ing kawicaksanan niku tegese wong sing pun mboten kawisesa kuwasane prabot nanging bisa nge reh prabot e. Tinuntun dhateng tulusing budya tembunge heneng, hening, awas, lan eling.

Heneng tegese bisa ngendheg obahing karep kang tan rahayu

Hening tegese eninging cipta ampun nganti keregetan jalantahing kanepson

Awas panduluning raos muhung tumuju dhateng gegleyonganing sedya

Eling tegese gegetering karsa kang tansah sungkem dhateng purbaning kawasa

Sirna cipta rasa lan karsa jumeneng heneng hening awas lan eling, nggeh ing ngriku niku ndika badhe katarbuka sejatining panedya, Gus…

Baca juga: Mistisisme Jawa, Berakar dari Agama Hindu-Buddha

Nah, begini Guss, wadah yang suci itu tidak terkena kotoran, caranya menyucikan harus awas terhadap kecepatan pikir atau cipta. Cipta itu bagaikan kuda berlari dikandangnya. Orang yang bisa mengendalikan geraknya pikiran itu artinya orang waspada. Cipta yang bisa menuntun hawa nafsu sampai ke kelima indranya itu artinya orang bijaksana, waspada dalam kebijaksanaan itu artinya orang yang sudah tidak dikuasai kekuasaan “perabot” tetapi bisa mengendalikan “perabot”nya. Dituntun pada ketulusan budi istilahnya heneng, hening, awas dan eling.

Heneng artinya dapat menghentikan geraknya keinginan yang tidak baik

Hening artinya beningnya cipta/pikiran jangan sampai terkotori kekotoran nafsu (jalantah= minyak goreng yang sudah dipakai berkalikali sampai hitam)

Awas mata batin hanya menuju pada keingingan

Eling artinya getaran keinginan yang selalu bersujud pada kekuasaan Tuhan

Sirna pikiran, rasa dan keinginan mendirikan heneng, hening, awas, dan eling. Ya di situlah Anda akan terbuka petunjuk yang sejati, Guss..

Semar:

Sak menika ngaten nggeh Guss… menawi jengandika badhe nggayuh kamulyan, sak mangke panjenengan kula aturi ngagengaken Dharma.

Sekarang begini ya Guss… (sebutan untuk majikan, Den bagus…) kalau Anda ingin mencapai kemuliaan (kanugrahan). Sekarang Anda saya minta mengunggulkan/mengagung-agungkan (banyak melakukan perbuatan) Dharma.

Arjuna:

Iya tegese kepriye kakang ?

Iya. Maksudnya bagaimana Kanda?

Semar:

Ngagengaken lelabetan. menawi cara samangke dipun wastani tapa ngrame, tapa ngrame niku tetulung dhateng sadhengah sing njaluk tulung sing karibetan ngaten. Ora mawas kawula napa narendra apa brahmana apa wong sudra sampali, sinten ingkang mundhut sanjata pitulungan panjenengan kedah rila legawa lair trusing batin, Guss.

Banyak melakukan perbuatan jasa. Kalau jaman sekarang istilahnya Tapa Ngrame. Tapa Ngrame (bertapa dalam keramaian)  itu menolong kepada siapa pun yang meminta pertolongan yang kesusahan, seperti itu. Tidak memandang rakyat atau raja atau brahmana ataupun rakyat jelata, siapapunyang meminta pertolongan Anda harus rela hati ikhlas lahir batin, Guss…

Smrti, sati: Perhatian, dengan karakteristik-karakteristik seperti ini menggunakan Kamus Besar Bahasa Indonesia.

waspada: memperhatikan, berhati-hati dan berjaga-jaga; bersiap siaga.

bijaksana: selalu pandai menggunakan akal budinya, pengalaman dan pengetahuannya; arif; tajam pikiran; pandai dan hati-hati; cermat, teliti, cakap bertindak apabila menghadapi kesulitan, masalah dan sebagainya.

heneng: tenang; diam tidak bergerak-gerak atau tidak berombak, tidak berubah-ubah; tidak gelisah: tidak rusuh; tidak kacau; tidak ribut; tidak tergesa-gesa, aman dan tenteram.

hening: jernih; bening; diam; sunyi; sepi; lengang:

awas: dapat melihat baik-baik; tajam penglihatan tajam tiliknya memperhatikan dengan baik; waspada.

eling: ingat, berpikiran sehat, bijaksana, pantas.

Percakapan diambil dari kaset pagelaran wayang kulit Ki Manteb Sudarsono dengan lakon, “Kongso Adu Jago”.

=================

Ayo Bantu Buddhazine

Buddhazine adalah media komunitas Buddhis di Indonesia. Kami bekerja dengan prinsip dan standar jurnalisme. Kami tidak dibiayai oleh iklan. Oleh sebab itu, kami membuka donasi untuk kegiatan operasional kami. Jika anda merasa berita-berita kami penting. Mari bordonasi melalui Bank Mandiri KCP. Temanggung 1850001602363 Yayasan Cahaya Bodhi Nusantara

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *